Angina – objawy, leczenie, profilaktyka

Angina to powszechnie występujące schorzenie gardła, które może wywołać dyskomfort i trudności w codziennym funkcjonowaniu. Stanowi ona wyzwanie dla wielu osób, jednak odpowiednio wcześnie podjęte działania i właściwa opieka medyczna mogą pomóc w szybkim powrocie do zdrowia. Dowiedz się, czym jest angina, jakie są jej objawy, przyczyny i różne typy. Poznaj również metody diagnozy oraz skuteczne sposoby leczenia i profilaktykę. Jeśli chcesz zrozumieć, jak radzić sobie z anginą oraz dowiedzieć się, jak zapobiegać jej nawrotom, kontynuuj czytanie tego artykułu.

1. Angina – co to jest?
2. Jakie są przyczyny anginy?
3. Angina – objawy
4. Angina u dorosłego a angina u dziecka
5. Angina w ciąży
6. Typy anginy
7. Angina – diagnoza
8. Metody leczenia anginy
9. Powikłania anginy
10. Nawracająca angina – jak sobie z nią radzić?
11. Profilaktyka anginy

Angina – co to jest?

Angina jest jednym z najczęstszych schorzeń związanych z układem oddechowym. Jest to infekcja gardła, która najczęściej wywołana jest przez wirusy lub bakterie. Angina może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych, ale najczęściej występuje u dzieci w wieku szkolnym i dorosłych w wieku do 50 lat. Angina jest stanem zapalnym błony śluzowej gardła, który charakteryzuje się bólem i podrażnieniem gardła. Może mieć różne podłoże, w zależności od rodzaju infekcji. Najczęściej spotykanymi rodzajami anginy są angina wirusowa, angina bakteryjna oraz angina gronkowcowa.

Jakie są przyczyny anginy?

Przyczyny anginy mogą być zróżnicowane, ale najczęściej wynikają z infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Poniżej znajdziesz kilka głównych przyczyn anginy:

• Infekcje wirusowe – Anginę wywołują najczęściej wirusy, takie jak enterowirusy, rhinowirusy, coronawirusy. Są one przenoszone przez kontakt z zakażoną osobą lub poprzez drogi kropelkowe, na przykład podczas kichania lub kaszlu.

• Infekcje bakteryjne – Drugą częstą przyczyną anginy są bakterie, zwłaszcza paciorkowce grupy A, które wywołują anginę paciorkowcową. Bakterie te mogą przenosić się przez kontakty osobiste, takie jak podawanie ręki lub dzielenie się sztućcami z osobą zakażoną.

• Czynniki środowiskowe – Niektóre czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza i alergeny, mogą drażnić gardło i przyczyniać się do wystąpienia anginy u osób podatnych na infekcje.

• Osłabienie układu odpornościowego – Osoby ze słabym układem odpornościowym, na przykład osoby starsze lub osoby z innymi chorobami, są bardziej podatne na infekcje wirusowe i bakteryjne, które mogą spowodować anginę.

Ważne jest, aby unikać kontaktu z osobami z infekcjami gardła, dbać o higienę rąk i zadbać o wzmocnienie odporności organizmu, szczególnie w okresach, gdy infekcje są bardziej powszechne. W przypadku wystąpienia objawów anginy zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu odpowiedniej diagnozy i leczenia.

Angina – objawy

Angina jest schorzeniem układu oddechowego, które charakteryzuje się zapaleniem błony śluzowej gardła i migdałków. Jest to jedno z najczęstszych stanów zapalnych gardła i migdałków, występujące zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Objawy anginy mogą być różnorodne, ale istnieje kilka typowych cech, które wskazują na to schorzenie.

Najczęstszym objawem anginy jest silny ból gardła, który może utrudniać połykanie. Pacjenci często opisują uczucie pieczenia, drapania lub szczypania w gardle. Gardło może być zaczerwienione, opuchnięte i bolesne w dotyku. W przypadku anginy bakteryjnej mogą pojawić się białe naloty na migdałkach, zwanymi migdałkami łatwo odczuwalnymi. Dodatkowo w okolicy szyi mogą wystąpić powiększone, bolesne węzły chłonne.

Inne objawy anginy mogą obejmować gorączkę, ogólne osłabienie i zmęczenie, ból głowy oraz nudności. Często pacjenci odczuwają dyskomfort podczas mówienia, a także mogą mieć suchy kaszel. Czasami może występować lekki wyciek z nosa. Objawy anginy zwykle nasilają się w ciągu 1-2 dni od początku infekcji i mogą utrzymywać się przez kilka dni. W przypadku anginy bakteryjnej objawy mogą być bardziej nasilone, a pacjenci mogą odczuwać ogólne osłabienie organizmu. 

Wśród głównych objawów anginy wymienia się:

• ból gardła i ból podczas połykania,
• ból głowy,
• wysoka gorączka,
• ból brzucha, nudności i wymioty, często występujące u dzieci,
• obrzęk języczka podniebiennego,
• plamki na błonie śluzowej podniebienia,
• powiększone węzły chłonne.

Warto zaznaczyć, że objawy anginy mogą różnić się w zależności od wieku pacjenta, rodzaju infekcji i ogólnego stanu zdrowia. U niektórych pacjentów może pojawić się kaszel przy anginie, choć nie jest on typowym objawem tej choroby. Kaszel przy anginie pojawia się częściej przy chorobie typu wirusowego. Co ciekawe, zdarzają się też takie przypadki jak angina bez gorączki. Angina bez gorączki jest możliwa u najmłodszych pacjentów, zdarza się także u dorosłych, ale jej przypadki są rzadkie.

Angina u dorosłego a angina u dziecka

Co ciekawe, angina u dorosłego i angina u dziecka przebiega w podobny sposób. Jest to ostre zapalenie, które dotyczy gardła i migdałków podniebiennych. Angina może wystąpić w każdym wieku, jednak częściej dotyka dzieci w wieku od 5 do 15 lat. U dorosłych jest dużo rzadsza, a szczyt zachorowań i młodszych i starszych pacjentów obserwuje się w okresie zimowym i na początku wiosny. Objawy anginy u dzieci i dorosłych są do siebie zbliżone. Występuje silny ból gardła, gorączka i trudności w przełykaniu. Co ciekawe, różnice można zauważyć w dodatkowych symptomach. U dzieci znacznie częściej pojawia się ból brzucha, nudności, wymioty i biegunka, natomiast dorośli przy anginie częściej muszą się zmagać z bólem głowy.

Podłoże choroby zależy w dużej mierze od wieku pacjenta. U dorosłych aż 90% przypadków anginy ma charakter wirusowy i zazwyczaj nie wymaga leczenia antybiotykiem. U dzieci, natomiast wirusy odpowiadają za około 70 do 85% zachorowań. Powikłania po anginie, takie jak gorączka reumatyczna, czy kłębuszkowe zapalenie nerek, również częściej dotyczą dzieci niż dorosłych. Podkreśla to, jak ważna jest szybka diagnoza i wprowadzenie odpowiedniego leczenia.

Angina w ciąży

Angina w ciąży może być powodem do obaw. Sama infekcja zwykle nie prowadzi do powikłań u płodu, jednak objawy anginy, np. długo utrzymująca się gorączką, szczególnie w I trymestrze ciąży, może zwiększać ryzyko wad wrodzonych. Objawy anginy w ciąży są takie same jak u innych dorosłych, ale to właśnie na temperaturę ciała należy zwrócić największą uwagę. Dobra wiadomość jest też taka, że ryzyko powikłań u przyszłej mamy jest niewielkie, ale ze względu na osłabioną odporność w ciąży, u niektórych ciężarnych angina może przebiegać ciężej.

Zagrożenia związane z anginą zależą od rodzaju infekcji i etapu ciąży. Infekcje wirusowe zwykle mają łagodniejszy przebieg i rzadko wpływają na dziecko, natomiast bakteryjne, z towarzyszącą wysoką gorączką, wymagają szybkiej interwencji lekarskiej. Leczenie anginy w ciąży powinno być zawsze prowadzone pod kontrolą lekarza i zawsze musi być dostosowane do typu infekcji.

Typy anginy

Angina gardłowa może mieć różne przyczyny, co prowadzi do różnych typów tej choroby. Wymieniamy takie typy anginy jak:

• Angina wirusowa – Charakteryzuje się zazwyczaj łagodniejszymi objawami w porównaniu do anginy bakteryjnej. Leczenie polega na łagodzeniu objawów, takich jak ból gardła, gorączka i ogólne osłabienie, poprzez stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Czy angina wirusowa jest zaraźliwa? Angina wirusowa jest chorobą zakaźna. Oznacza to, że można się nią zarazić od osoby chorej i od tzw. nosiciela, czyli osoby chorej, u której objawy choroby nie występują. Angina wirusowa przenosi się drogą kropelkową. Ile trwa angina wirusowa? Objawy zwykle ustępują samoistnie w ciągu 5-7 dni.

• Angina bakteryjna – Cechują ją bardziej nasilone objawy, w tym wysoka gorączka, silny ból gardła i powiększenie węzłów chłonnych. W tym przypadku konieczne jest podanie antybiotyków, aby zwalczyć bakterie i zapobiec ewentualnym powikłaniom. Czy angina bakteryjna jest zaraźliwa? Tak, jest wysoce zaraźliwa i przenosi się głównie drogą kropelkową. A ile trwa angina bakteryjna? Angina bakteryjna pojawia się zazwyczaj w ciągu 4 dni od kontaktu z drobnoustrojem wywołującym chorobę, a chory przestaje zarażać po 24 godzinach od rozpoczęcia skutecznej antybiotykoterapii. Przy odpowiednim leczeniu objawy znikają po tygodniu.

• Angina gronkowcowa – To szczególny typ anginy gardłowej, wywołany przez bakterie z rodzaju Staphylococcus aureus, znane również jako gronkowce złociste. Angina gronkowcowa może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak ropnie na migdałkach. Wymaga specjalistycznego leczenia antybiotykami w celu zwalczania gronkowców. Czy angina gronkowcowa jest zaraźliwa? Odpowiedź brzmi tak. Angina gronkowcowa jest typem anginy bakteryjnej i może być zaraźliwa. Ile trwa angina gronkowcowa? Czas trwania choroby jest zróżnicowany, zwykle od 7 do 14 dni, w zależności od skuteczności leczenia.

• Angina paciorkowcowa – Jest to inny rodzaj anginy wywołany przez bakterie paciorkowców. Może przebiegać podobnie jak angina bakteryjna, ale czasami może być mniej nasilona. Leczenie anginy paciorkowcowej opiera się na antybiotykach i łagodzeniu objawów. Czy angina paciorkowca jest zaraźliwa? Choroba jest zaraźliwa i przenosi się drogą kropelkową. Ile trwa angina paciorkowca? Angina paciorkowca trwa najczęściej od 7 do 10 dni.

Angina – diagnoza

Diagnoza anginy jest ważna, aby prawidłowo zidentyfikować przyczynę dolegliwości gardłowych i wdrożyć odpowiednie leczenie. Na początku przeprowadza się wywiad medyczny, podczas którego lekarz zadaje pacjentowi pytania na temat występujących objawów, czasu ich trwania, czynników ryzyka i innych tematów związanych ze zdrowiem. Wywiad medyczny pomaga ustalić prawdopodobne przyczyny dolegliwości gardłowych, a jest to konieczne do rozpoczęcia leczenia. Następnie lekarz dokonuje badania fizykalnego. Dokładnie ogląda i ocenia gardło pacjenta. Szuka charakterystycznych zmian, takich jak zaczerwienienie, obrzęk, białe naloty lub obecność migdałków powiększonych i zaczerwienionych. Często sprawdza również węzły chłonne, które mogą być powiększone w wyniku infekcji gardła.

W przypadku podejrzenia anginy paciorkowcowej lekarz może przeprowadzić szybki test diagnostyczny na obecność bakterii paciorkowca grupy A w wymazie z gardła. W razie potrzeby zostanie wykonany wymaz z okolic gardła w celu dokładniejszej identyfikacji mikroorganizmów. Badania laboratoryjne: W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badanie krwi, aby ocenić obecność infekcji oraz wykluczyć inne schorzenia, które mogą powodować podobne objawy.

Metody leczenia anginy

Przy leczeniu anginy stosuje się kilka podstawowych metod. Leczenie farmakologiczna każdego typu anginy będzie przebiegać nieco inaczej. W przypadku anginy wywołanej przez wirusy leczenie jest ukierunkowane na łagodzenie objawów. Pacjentom zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. W leczeniu anginy paciorkowcowej, wywołanej przez bakterie gronkowca i paciorkowca stosuje się antybiotyki, ponieważ jest ono istotne w zapobieganiu powikłaniom i skracaniu czasu trwania infekcji. W przypadku leczenia objawowego ważne jest spożywanie dużej ilości płynów, szczególnie ciepłych napojów. Może pomóc w łagodzeniu podrażnienia gardła i nawadnianiu organizmu. W trakcie infekcji ważne jest, aby zapewnić organizmowi odpowiedni odpoczynek, co pomoże wzmocnić układ odpornościowy. Istotne jest również utrzymanie wilgotności w pomieszczeniu, ponieważ może to złagodzić podrażnienie gardła i ułatwić oddychanie. Często stosuje się także napary z ziół oraz płukanie gardła solanką lub roztworem z soli morskiej. Takie praktyki mogą działać łagodząco na gardło, a także zmniejszać ból i stan zapalny.

Ważne jest, aby zawsze skonsultować się z lekarzem w przypadku podejrzenia anginy i postępować zgodnie z jego zaleceniami dotyczącymi leczenia. W przypadku poważnych objawów lub braku poprawy po kilku dniach leczenia domowego konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, aby uniknąć powikłań i odpowiednio zwalczyć infekcję.

Nawracająca angina – jak sobie z nią radzić?

Nawracająca angina to duży problem. Wynika najczęściej z niedoleczonej wcześniej infekcji połączonej ze słabą odpornością lub obecnością ogniska bakteryjnego. Nieleczona angina może prowadzić poważnych powikłań, takich jak sepsa, czy zapalenie ucha. Nawracająca angina to wskazanie do leczenia operacyjnego. Operacja, którą wykonuje się w tym przypadku to zabieg usunięcia migdałków podniebiennych. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko kolejnych epizodów choroby. Co ciekawe, oprócz samego pozbycia się choroby, część pacjentów po operacji nie ma również problemów z nawracającym i męczącym kaszlem i zakażeniem górnych dróg oddechowych.

Warto pamiętać, że nawracająca angina wymaga indywidualnego podejścia i ścisłej współpracy z lekarzem, by zapobiec zarówno kolejnym infekcjom, jak i groźnym powikłaniom, takim jak zapalenie stawów czy choroby serca.

Powikłania anginy

Angina, tak jak większość chorób, jeśli nie jest odpowiednio leczona, może prowadzić do różnych powikłań. Poniżej znajdziesz kilka możliwych powikłań związanych z anginą:

• Zapalenie ucha środkowego – Bakterie lub wirusy mogą rozprzestrzeniać się z gardła do ucha środkowego, powodując stan zapalny w tym obszarze. Powikłanie to jest częstsze u dzieci.

• Zapalenie zatok – Angina może być przyczyną rozwoju zapalenia zatok, które charakteryzuje się obrzękiem i stanem zapalnym błon śluzowych zatok nosowych.

• Przewlekłe zapalenie migdałków – Powtarzające się epizody anginy mogą prowadzić do przewlekłego zapalenia migdałków, co może wymagać interwencji chirurgicznej w postaci usunięcia migdałków.

• Zapalenie węzłów chłonnych – Jest to stan chorobowy, w którym węzły chłonne stają się powiększone i bolesne w odpowiedzi na infekcję lub stan zapalny w organizmie.

• Gorączka reumatyczna – Powikłaniem paciorkowcowej anginy może być gorączka reumatyczna, która wpływa na serce, stawy, skórę i układ nerwowy. Jest to poważne powikłanie, które może prowadzić do trwałych uszkodzeń serca.

Profilaktyka anginy

Profilaktyka anginy jest istotna w zapobieganiu wystąpieniu infekcji lub łagodzeniu jej przebiegu. Stosuj poniższe zalecenia, aby unikać choroby:

1. Higiena osobista: Ważne jest regularne mycie rąk, szczególnie po kontakcie z osobami chorującymi na anginę lub inne choroby, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia.
2. Unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorującymi: Staraj się unikać kontaktu z osobami, które mają objawy anginy, szczególnie jeśli masz osłabiony układ odpornościowy.
3. Wzmacnianie układu odpornościowego: Prowadź zdrowy styl życia, który obejmuje dobrą dietę, regularną aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu i unikanie stresu, aby wzmocnić swoją odporność.
4. Unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu: Palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu osłabiają układ odpornościowy, co zwiększa podatność na infekcje, w tym anginę.
5. Szczepienia: W niektórych przypadkach szczepienia mogą pomóc w zapobieganiu anginie, szczególnie jeśli jest spowodowana przez określone rodzaje bakterii.
6. Dbanie o zdrowie jamy ustnej: Regularne szczotkowanie zębów, używanie nici dentystycznej i regularne wizyty u dentysty pomagają zapobiegać infekcjom jamy ustnej, które mogą przenosić się na gardło.

Bibliografia:

1. Dziekiewicz M., Radzikowski A. Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia. Pediatr Med. Rodz 2016, 12 (2), 141-149.
2. Anderson J., Paterek E. (2023) Tonsillitis, National Library of Medicine, StatPearls.
3. National Health Services (2024) Tonsillitis.
4. Kaczmarek J. Anginy – rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie i powikłania. Przew Lek 2002, 5, 10, 130-132.