Bronchoskopia – wskazania do badania

Bronchoskopia to zaawansowane badanie diagnostyczne, które pozwala na dokładną ocenę dróg oddechowych i płuc. Badanie to stanowi cenny narzędzie w diagnozowaniu i monitorowaniu różnorodnych schorzeń układu oddechowego. Wskazania do przeprowadzenia bronchoskopii mogą być różnorodne. Warto wykonać to badanie w przypadku nawracających infekcji dróg oddechowych, przewlekłego kaszlu, duszności o nieznanej przyczynie, a także podejrzenia obecności zmian nowotworowych lub innych patologii w układzie oddechowym. Dowiedz się więcej o tym badaniu i sprawdź, jak się do niego przygotować i jak przebiega.

1. Bronchoskopia – co to?
2. Bronchoskopia – przygotowanie do badania
3. Jak przebiega bronchoskopia?
4. Bronchoskopia – wskazania
5. Interpretacja wyników bronchoskopii
6. Bronchoskopia – ryzyko i powikłania
7. Jakie choroby diagnozuje się za pomocą bronchoskopii?
8. Bronchoskopia u psa

Bronchoskopia – co to?

Bronchoskopia to badanie, które polega na wprowadzeniu bronchofiberoskopu, lub sztywnego bronchoskopu przez nos, lub usta pacjenta, a następnie do dróg oddechowych, w celu przebadania narządów układu oddechowego i nie tylko. Bronchoskopię wykonuje się, aby bezpośrednio obserwować i ocenić stan dróg oddechowych, oskrzeli i tchawicy. Badanie służy przede wszystkim do celów diagnostycznych, ale jest także wykorzystywane w celach terapeutycznych.

Podczas zabiegu lekarz może pobrać próbki tkanki do analizy, usunąć ciała obce, nadmiar śluzu czy przeprowadzać inne zabiegi mające na celu poprawę zdrowia pacjenta. Procedura ta może być przeprowadzana zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, przy użyciu różnych rodzajów bronchoskopów i technik.

Sztywna bronchoskopia to rodzaj badania, w którym wykorzystywana jest metalowa rurka. Wykonuje się ją, gdy występuje krwawienie w drogach oddechowych, które mogłoby blokować widok w przypadku użycia klasycznego, elastycznego bronchoskopu. Co więcej, sztywna bronchoskopia zalecana jest także w przypadkach usuwania ciał obcych z dróg oddechowych, pobierania dużych wyników tkanek i poszerzania zwężeń w obrębie tchawicy.

Bronchoskopia u dzieci

Bronchoskopia u dzieci jest wykonywana dużo rzadziej niż w przypadku osób dorosłych. Głównych wskazaniem do badania jest potrzeba pobrania materiału do badania u tych małych pacjentów, u których stwierdza się zmiany osłuchowe lub radiologiczne płuc. Bronchoskopia u dzieci będzie także wykonana w przypadkach nawracających infekcji płuc, zaburzeń oddychania i przewlekłego kaszlu o nieznanym pochodzeniu. Dzięki bronchoskopii lekarz może nie tylko obejrzeć wnętrze oskrzeli, ale także usunąć ciało obce, pobrać materiał do badań, czy ocenić skuteczność dotychczasowego leczenia.

Badania dla wielu dzieci może być trudne, dlatego potrzebne jest odpowiednie przygotowanie, które obejmie zarówno aspekt medyczny jak i psychiczny. Warto wytłumaczyć dziecku na czym będzie polegała cała procedura i wyjaśnić działanie znieczulenia. Dobre przygotowanie psychiczne i poczucie bezpieczeństwa sprawiają, że bronchoskopia u dzieci przebiega spokojniej, a mały pacjent szybciej wraca do równowagi po badaniu.

Bronchoskopia – przygotowanie do badania

Przygotowanie do bronchoskopii obejmuje kilka elementów. Na badanie należy przyjść na czczo i nie należy pić na około 2-4 godziny przed badaniem. Jeśli pacjent przyjmuje na stałe leki, powinien wcześniej skonsultować się z lekarzem. Warto także dodać, że najwcześniej 2 godziny po badaniu można się napić lub coś zjeść. Dzieje się tak, ponieważ podczas badania wykorzystywane jest znieczulenie. Ponadto, przed rozpoczęciem badania lekarz może zdecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych. Do tych badań zalicza się:

• EKG standardowe – to nieinwazyjne badanie, które rejestruje aktywność serca. Elektrody umieszczane na klatce piersiowej, kończynach i nogach pacjenta rejestrują impulsy serca. EKG identyfikuje nieprawidłowości w rytmie i może wykryć choroby serca.
  
• RTG klatki piersiowej lub TK klatki piersiowej – to metody diagnostyczne obrazowania klatki piersiowej. Zdjęcie RTG to szybka i prosta procedura, która wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do tworzenia obrazu struktur wewnątrz klatki piersiowej. TK natomiast jest bardziej zaawansowaną techniką, która tworzy trójwymiarowe obrazy poprzez skanowanie rentgenowskie w różnych kierunkach.
  
• Badanie układu krzepnięcia – Testy APTT (czas częściowej tromboplastyny aktywowanej) oraz INR (wskaźnik międzynarodowy) pomagają monitorować zdolność krwi do krzepnięcia poprzez analizę czasu, w jakim krew krzepnie w odpowiedzi na bodźce.
  
• Gazometria krwi tętniczej – to medyczne badanie diagnostyczne, które ocenia poziomy gazów we krwi tętniczej. Badanie to dostarcza istotnych informacji o równowadze kwasowo-zasadowej oraz funkcji oddechowej organizmu.
  
• Spirometria – to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które ocenia funkcję płuc poprzez pomiar ilości powietrza.

Jak przebiega bronchoskopia?

Do badania pacjent układa się w pozycji leżącej lub siedzącej. Następnie dożylnie otrzymuje leki przeciwbólowe, uspokajające, lub nasenne. Pacjent otrzymuje również znieczulenie, najczęściej pod postacią roztworu lidokainy. Dzięki znieczuleniu pacjentowi łatwiej jest się powstrzymać od odruchów wymiotnych i uczucia drętwienia gardła. Później, lekarz wprowadza bronchofiberoskop przez nos lub usta pacjenta i jest on przesuwany głębiej przez krtań i tchawicę do oskrzeli. Przy pomocy kleszczyków biopsyjnych lub szczoteczki badający pobiera wycinki tkanki i materiał komórkowy do innych badań. Czas badania zależy od rodzaju i ilości zabiegów wykonywanych w trakcie całej procedury, zwykle trwa od 15 do 30 minut.

Podczas badania ocenia się: stan błony śluzowej dróg oddechowych, wygląd fałdów głosowych krtani, ruchomość elementów i odcinków oraz drożność dróg oddechowych, a także obecność i charakter wydzieliny.

Czy bronchoskopia jest bezpieczna?

Bronchoskopia jest zazwyczaj bezpieczną procedurą medyczną, ale niesie pewne ryzyko. Może to obejmować minimalny dyskomfort, ryzyko krwawienia, infekcje, reakcje alergiczne, zatrzymanie oddechu, czy też rzadziej uszkodzenia dróg oddechowych. Lekarz oceni ryzyko i korzyści przed przeprowadzeniem badania.

Śmierć po bronchoskopii

Ryzyko poważnych powikłań, takich jak niedotlenienie i śmierć są niezwykle rzadkie w przypadku bronchoskopii. Jeśli badanie wykonywane jest przez profesjonalistów medycznych w kontrolowanych warunkach wszystko powinno przebiec w prawidłowy sposób. Jeśli pacjent ma wątpliwości przed bronchoskopią, warto porozmawiać z lekarzem, który dokładnie omówi badanie przed przystąpieniem do niego.

Bronchoskopia – wskazania

Bronchoskopia jest badaniem pomocnym w celach diagnostycznych i terapeutycznych. Podczas badania można usunąć ciało obce z dróg oddechowych, zatamować krwawienie, można także dokonać odsysania wydzieliny z oskrzeli, czy udrożnienia ich. Wskazaniem do wykonania badania bronchoskopowego jest:

• krwioplucie,
• przewlekły kaszel,
• nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych,
• duszności,
• wykrztuszanie wydzieliny ropnej i śluzowej,
• długotrwałe zapalenie opłucnej z obecnością płynu,
• zacienienia, zmiany widziany w badaniach radiologicznych,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• zniekształcenie przebiegu tchawicy,
• nawracające zapalenie płuc.

Co zamiast bronchoskopii?

Bronchoskopia jest bardzo dokładnym badaniem skupiającym się na diagnostyce chorób układu oddechowego. W niektórych przypadkach można zastosować badania alternatywne, jeśli lekarz wyda pozytywną opinię. Zamiast bronchoskopii można zastosować tomografię komputerową i rezonans magnetyczny. Oba badania pozwalają ocenić stan i budowę płuc i dróg oddechowych bez konieczności ingerencji endoskopowej. U niektórych pacjentów, w zależności od ich stanu zdrowia i kierunku, w którym idzie diagnoza, można wykonać także badanie RTG klatki piersiowej oraz badania czynnościowe płuc, np. spirometrię. U innych, natomiast lekarz często zaleca badania obrazowe z kontrastem i analizy plwociny. Warto jednak pamiętać, że jeśli zaleceniem specjalisty jest bronchoskopia najlepiej jest wykonać właśnie to badanie.

Interpretacja wyników bronchoskopii

Interpretacja wyników bronchoskopii polega na analizie uzyskanych obrazów i ewentualnych próbek pobranych podczas badania. Wyniki mogą być różnorodne, od normy po wykrycie zmian chorobowych. W zależności od obserwacji lekarz może stwierdzić obecność stanów zapalnych, polipów, nowotworów, zwężeń oskrzeli czy ciał obcych. Ważne jest, aby wyniki były analizowane przez doświadczonego pulmonologa lub specjalistę zajmującego się diagnostyką i leczeniem schorzeń układu oddechowego. Dzięki precyzyjnej interpretacji wyników bronchoskopii możliwe jest postawienie trafnej diagnozy i zaplanowanie odpowiedniego leczenia.

Czy bronchoskopia wykryje raka?

Bronchoskopia jest powszechnie stosowana w diagnostyce nowotworów płuc i dróg oddechowych. Podczas badania lekarz ma możliwość bezpośredniego obejrzenia wnętrza tchawicy i oskrzeli, a także pobrania próbki do badania histopatologicznego, które pozwala potwierdzić obecność komórek nowotworowych i określić typ raka.

Bronchoskopia pozwala na wykrycie raka płuc oraz innych guzów tchawicy i oskrzeli, które są widoczne wewnątrz dróg oddechowych. Badanie nie wykryje jednak guzów obwodowych płuc i nowotworów zlokalizowanych poza drogami oddechowymi, które nie są widoczne w świetle oskrzeli.

Bronchoskopia – ryzyko i powikłania

Bronchoskopia jest stosunkowo bezpiecznym badaniem, ale tak jak każda procedura medyczna, wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Do możliwych powikłań bronchoskopii można zaliczyć:

• Kaszel i podwyższona temperatura – to jedne z najczęstszych powikłań, które występują do 72 godzin po badaniu.
• Krwawienie – może wystąpić krwawienie z miejsca, w którym pobrano próbki tkanki lub przeprowadzono zabieg terapeutyczny.
• Infekcja – istnieje ryzyko infekcji wewnętrznych dróg oddechowych w wyniku wprowadzenia narzędzi i wdychania powietrza.
• Uszkodzenie tkanek – w niektórych przypadkach może dojść do uszkodzenia tkanek dróg oddechowych, co może wymagać dalszego leczenia.
• Obrzęk dróg oddechowych – może wystąpić obrzęk w wyniku interwencji w drzewie oskrzelowym.
• Reakcje alergiczne – na środek znieczulający lub inne substancje używane podczas badania.
• Zatrzymanie krążenia lub zatrzymanie oddechu – bardzo rzadko może dojść do poważnych powikłań takich jak zatrzymanie krążenia lub oddechu, zwłaszcza u pacjentów z istniejącymi schorzeniami.

Warto zaznaczyć, że ryzyko powikłań bronchoskopii jest zazwyczaj niewielkie i zwykle przewaga korzyści z badania przewyższa to ryzyko. Ważne jest, aby pacjent był dokładnie poinformowany przez lekarza o ewentualnych ryzykach i możliwych powikłaniach przed przystąpieniem do badania.

Bronchoskopia skutki uboczne

Skutki uboczne bronchoskopii mogą pojawić się u niektórych pacjentów. Są one związane zarówno z działaniem znieczulenia, jak i z samym procesem i techniką tego badania. Część skutków ubocznych występuje znacznie częściej. Wśród tych z największą częstotliwością dochodzi do takich objawów, jak zaburzenia smaku, drętwienie języka i błon śluzowych oraz ogólne uczucie niepokoju. Te symptomy wiążą się ze znieczuleniem miejscowym. Natomiast najczęstsze skutki uboczne związane z przebiegiem badania to kaszel, ciepłoty ciała i krwawienia z dróg oddechowych.

Wśród rzadko występujących skutków ubocznych bronchoskopii wymienia się takie objawy jak: napady drgawek, wstrząs, zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia, reakcje alergiczne – czyli objawy związane ze znieczuleniem, a także objawy powiązane z techniką badania, np. urazy gardła, krtani, błony śluzowej dróg oddechowych i skurcze oskrzeli.

Edukacja pacjenta po bronchoskopii jest bardzo ważna, ponieważ pozwala zminimalizować ryzyko powikłań i przyspiesza powrót do pełnej sprawności. Obejmuje ona wskazówki dotyczące odpoczynku, unikania wysiłku fizycznego, właściwej diety oraz obserwacji ewentualnych niepokojących objawów.

Jakie choroby diagnozuje się za pomocą bronchoskopii?

Bronchoskopia jest niezwykle przydatnym narzędziem diagnostycznym, które umożliwia dokładne zbadanie dróg oddechowych i płuca. Za pomocą tego badania można zdiagnozować wiele różnych chorób i schorzeń układu oddechowego, w tym:

• Choroby nowotworowe – Bronchoskopia pozwala na pobranie próbek tkanki lub płynu z dróg oddechowych, co umożliwia diagnozowanie raka płuc, a także ocenę stopnia zaawansowania nowotworu.

• Zapalenia płuc – Badanie może pomóc w identyfikacji przyczyn zapaleń płuc, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze.

• Choroby dróg oddechowych – Badanie umożliwia dokładne zbadanie oskrzeli i tchawicy, co pozwala na diagnozowanie chorób takich jak astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, czy mukowiscydoza.

• Gruźlica – Badanie może pomóc w wykrywaniu obecności Mycobacterium tuberculosis, bakterii wywołującej gruźlicę.

• Niedodma – Bronchoskopia może pomóc w diagnozowaniu przyczyn niedodmy, czyli stanu, w którym dochodzi do zablokowania oskrzela, co prowadzi do niedodmy płuc.

• Obecność ciał obcych – U dzieci i dorosłych, badanie może być stosowane w celu usunięcia ciał obcych, które utknęły w drogach oddechowych.

Bronchoskopia u psa

Bronchoskopia u psa pozwala weterynarzom dokładnie przebadać drogi oddechowe czworonoga, sprawdzić ich stan, zdiagnozować lub wykluczyć ewentualną chorobę i zaproponować odpowiednie leczenie. W badaniu stosuje się bronchoskop wyposażony w małą kamerę, która umożliwia wykrycie zmian chorobowych, guzów, zapaleń i obecności ciał obcych. Ponadto podczas badania można usunąć niektóre ciała obce, a także pobrać próbkę do analizy laboratoryjnej.

Cała procedura wykonywana jest u psa pod znieczuleniem ogólnym, a aby przygotować się do bronchoskopii należy wykonać szereg badań. Wśród tych badań często wymienia się RTG klatki piersiowej, badania krwi i badania dodatkowe. Samo badanie trwa zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od stopnia trudności i tego, czy konieczne jest wykonanie dodatkowych czynności diagnostycznych lub terapeutycznych.

Po zabiegu pies pozostaje pod obserwacją lekarza, a dalsze postępowanie zależy od wyników badania. Choć cała procedura jest bezpieczna, należy pamiętać o ryzyku związanym ze znieczuleniem i możliwością podrażnienia błony śluzowej dróg oddechowych.

Bibliografia:

1. Kliniczna przydatność bronchoskopii, Magazyn Wojskowego Instytutu Medycznego, 2(10), 2005, Rok III, ISSN 1731-5824.
2. Mierzejewski M., Krenke R., Zastosowanie bronchoskopii w diagnostyce zakażeń układu oddechowego, Pol Otorhino Rev, 5(3), 2016, s. 1-6.
3. Bronchoskopia – praktyczne informacje dla lekarzy, Podyplomie.
4. Bronchoskopia – co to jest, jak się przygotować, wskazania i wyniki, Enel-Med.