Migrena to przewlekła choroba neurologiczna, która utrudnia codzienne funkcjonowanie. Charakterystycznie pojawiający się intensywny ból głowy to główny wyznacznik migreny. U wielu pacjentów występują również nudności, światłowstręt oraz tzw. migreny z aurą, które poprzedzają napad bólowy. Chociaż dokładne przyczyny migreny nie są do końca poznane, wiemy, że schorzenie to może znacząco pogarszać jakość życia. Sprawdź jak rozpoznać migrenę, ile trwa i dlaczego występuje częściej u kobiet. Dowiedz się także, dlaczego zioła lecznicze i botoks to dobre sposoby radzenia sobie z migreną.
- Co to jest migrena?
- Migrena objawy
- Migrena przyczyny powstawania
- Migreny z aurą
- Migrena brzuszna
- Migrena w ciąży i przed okresem
- Ile trwa migrena?
- Jak leczyć migrenę?
- Botoks na migrenę
- Skutki nieleczonej migreny
Co to jest migrena?
Migrena to przewlekła i nawracająca choroba, która jest jednym z najczęstszych schorzeń neurologicznych. Jej głównym objawem jest silny i pulsujący ból głowy, jednak na migrenę składa się więcej symptomów, które utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjenta. Przy migrenie obecne są nudności, wymioty, czy nadwrażliwość na światło i dźwięki. Ponadto przy migrenie z aurą dochodzi do zaburzeń wzroku, czucia lub mowy.
Na pytanie „skąd się bierze migrena” nie ma jednej odpowiedzi. Wśród przyczyn migreny dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne i neurochemiczne, czyli te związane z substancjami chemicznymi obecnymi w mózgu, np. serotoniną, dopaminą, czy noradrenaliną. Migrena jest być może związana z nadwrażliwości mózgu na bodźce zewnętrzne, a także nieprawidłowym funkcjonowaniem neuronów. Schorzenie może być, więc wywołane przez wiele różnych czynników, takich jak stres, zmiany hormonalne, brak snu, nadużywanie alkoholu, zmiany pogodowe, czy silne bodźce zmysłowe.
Migrena objawy
Migrena objawia się nie tylko bólem głowy, lecz także szeregiem dolegliwości neurologicznych i wegetatywnych, które mogą pojawiać się w różnych fazach napadu. Zrozumienie, jakie są charakterystyczne objawy migreny, pozwala szybciej postawić właściwą diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Typowy ból migrenowy to intensywny, pulsujący ból głowy, który najczęściej atakuje jedną stronę głowy. Co więcej, nasila się przy jakimkolwiek wysiłku fizycznym, czy ruchu. Często towarzyszą mu nudności, wymioty oraz nadwrażliwość na światło, dźwięki i zapachy. Ataki mogą trwać od kilku godzin do nawet trzech dni i wyłączają chorego z codziennej aktywności.
Wśród najczęściej występujących objawów migreny wymienia się:
- Silny, pulsujący ból głowy,
- Zawroty głowy,
- Nudności i wymioty,
- Nadwrażliwość na światło, dźwięki, zapachy,
- Zaburzenia widzenia,
- Osłabienie,
- Zmęczenie,
- Pogorszenie nastroju.
W wielu przypadkach pacjenci doświadczają tzw. migreny z aurą, czyli szeregu objawów neurologicznych poprzedzających właściwy ból głowy. Innym rodzajem migreny jest migrena brzuszna, typowa u dzieci i młodzieży, która wiąże się z silnymi bólami brzucha nad ranem lub w nocy, brakiem apetytu, nudnościami i wymiotami. Istnieje także migrena oczna, która jest związana z migreną z aurą, ponieważ dotyczy objawów okulistycznych występujących właśnie podczas epizodów migreny z aurą.
Znajomość objawów pozwala nie tylko odróżnić migrenę od innych typów bólu głowy, lecz także dobrać skuteczny lek na migrenę i rozpocząć leczenie jak najwcześniej. To kluczowe, by zminimalizować intensywność napadu oraz skrócić jego czas trwania.
Migrena przyczyny powstawania
Etiologia migreny nie jest do końca znana. Wiadomo jednak, że za migreny mogą odpowiadać zarówno czynniki genetyczne, neurochemiczne jak i środowiskowe. Zrozumienie, skąd się bierze migrena, pozwala nie tylko skuteczniej ją leczyć, ale także ograniczać częstotliwość i intensywność napadów. Wśród głównych przyczyn migreny wymienia się:
- Czynniki genetyczne – Migrena może występować rodzinnie. Osoby, których bliscy krewni cierpią na migreny, są znacznie bardziej narażone na ich rozwój. Oznacza to, że dziedziczone są predyspozycje neurologiczne, które mogą sprzyjać nieprawidłowemu funkcjonowaniu układu nerwowego.
- Zaburzenia neuroprzekaźników – Do migreny często dochodzi na skutek nieprawidłowości w funkcjonowaniu neuroprzekaźników. Nagłe spadki poziomu niektórych substancji chemicznych w mózgu mogą prowadzić do rozszerzenia się naczyń krwionośnych, a w konsekwencji do silnego bólu głowy.
- Czynniki hormonalne – Wiele kobiet doświadcza migreny przed okresem w wyniku spadku poziomu estrogenów. U niektórych pacjentek objawy nasilają się w ciąży lub ustępują całkowicie, co wskazuje, że wahania hormonalne mogą działać zarówno wyzwalająco jak i łagodząco.
- Czynniki środowiskowe i styl życia – Migrena może być również wywołana przez szereg czynników zewnętrznych i tych związanych z prowadzonym stylem życia jak np.:
- Sposób odżywiania – Migrena może pojawić się także wskutek pomijania posiłków lub prowadzenia nieodpowiedniej diety.
Migreny z aurą
Migrena z aurą dotyczy około 20-30% przypadków migreny i jest związana z szeregiem objawów neurologicznych, które działają jako sygnał zwiastujący migrenę właściwą. Te sygnały, zwane także aurą pojawiają się zwykle od 5 do 60 minut przed bólem głowy i ustępują samoistnie. Migrena z aurą objawia się przede wszystkim poprzez aurę wzrokową. Pacjent widzi błyski, zygzaki, czy mroczki przed oczami. Czasami może także doświadczyć częściowej utraty pola widzenia. Aura może być także związana z takimi symptomami jak mrowienie lub drętwienie, a nawet z tzw. afazją migrenową, czyli trudnościami w mówieniu i rozumieniu słów.
Czy migrena z aurą jest niebezpieczna? Na szczęście dla większości osób migrena z aurą nie stanowi zagrożenia, a jej objawy nie są trwałe i nie pozostawiają zmian neurologicznych.
Co ciekawe, u niektórych pacjentów aura może wystąpić bez późniejszego bólu głowy. Należy go odróżnić od poważniejszych schorzeń neurologicznych, dlatego w przypadku pierwszego epizodu lub nietypowych objawów zalecana jest konsultacja neurologiczna.
Migrena oczna
Migrena oczna to wszystkie objawy okulistyczne, których doświadcza pacjent podczas migreny z aurą. Jej powstanie związane jest z zaburzeniem przepływu krwi w siatkówce lub korze mózgu, a wśród głównych objawów wymienia się:
- fotopsje charakteryzujące się widzeniem błysków światła, iskierek, mroczków i rozbłysków,
- widzenie “tunelowe” lub częściowa utrata wzroku w jednym oku,
- efekt kalejdoskopu lub rozmazane kontury,
- drganie obrazu, cienie lub jasne plamy.
Objawy migreny ocznej zwykle rozwijają się stopniowo i trwają od kilku do kilkudziesięciu minut. W większości przypadków zaburzenia te dotyczą jednego oka i ustępują bez leczenia. Czasem po fazie wzrokowej pojawia się typowy ból migrenowy, skoncentrowany po jednej stronie głowy nasilający się pod wpływem światła, dźwięków lub wysiłku.
Czy migrena oczna jest niebezpieczna?
Sama w sobie zazwyczaj nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia ani nie powoduje trwałego uszkodzenia wzroku. Jednak jeśli pojawia się nagle, często się powtarza lub objawy są nietypowe, niezbędna jest konsultacja z neurologiem lub okulistą.
Migrena brzuszna
Migrena brzuszna to stosunkowo mało znana, ale uznawana klinicznie postać migreny. Objawia się dolegliwościami skoncentrowanymi w żołądku i jelitach, a nie klasycznym bólem głowy tak jak w przypadku zwykłej migreny. Najczęściej występuje u dzieci i młodzieży, jednak zdarza się również u dorosłych. Migrena brzuszna objawia się przez takie symptomy jak:
- bóle brzucha,
- nudności,
- wymioty,
- utrata apetytu,
- zmęczenie i ospałość.
Epizody migreny brzusznej mogą trwać od jednej godziny, aż do 72 godzin i ustępują samoistnie. A sam mechanizm powstawania choroby nie jest do końca znany. Przyczyną migreny brzusznej może być nieprawidłowe działanie układu nerwowego i sposób, w jaki steruje on pracą narządów wewnętrznych. Czasami naczynia krwionośne w obrębie jamy brzusznej reagują w sposób, który wywołuje ból. Dodatkowo organizm wydziela substancje chemiczne, takie jak serotonina, które wpływają na funkcjonowanie jelit i mogą nasilać objawy migreny. Oprócz tego migrena może wynikać z czynników genetycznych.
Migrena w ciąży i przed okresem
Migrena występuje 3 razy częściej u kobiet, niż mężczyzn. Może mieć ona związek z wahaniami hormonalnymi, dlatego dotyka kobiety w wieku reprodukcyjnym. Co ciekawe, jest również powszechna zarówno przed okresem, jak i w ciąży. W obu przypadkach wymagane jest indywidualne podejście i ostrożność w leczeniu.
Migreny przed okresem – jak działają hormony?
Migrena w okresie okołomiesiączkowym jest bardzo powszechna. Główną przyczyną są wahania poziomu estrogenów, ponieważ tuż przed menstruacją ich poziom gwałtownie spada, co może wywoływać ból migrenowy. Ten typ dolegliwości określa się jako migrena menstruacyjna i co ciekawe, często towarzyszy jej większa oporność na klasyczne tabletki na migrenę bez recepty. Najlepszym sposobem na tego typu migrenę jest monitorowanie cyklu i skorzystanie z pomocy lekarza, który może zaproponować leczenie hormonalne. W leczeniu warto także wykorzystać naturalne metody, np. zioła na migrenę, które wykazują działanie łagodzące.
Migrena w ciąży – objawy i ryzyko
Migrena w ciąży również związana jest ze zmianami hormonalnymi i pojawia się u około 15% ciężarnych. Najczęściej migrena w ciąży dotyczy I trymestru, ponieważ właśnie wtedy dochodzi do najintensywniejszych przemian hormonalnych. Na szczęście w większości przypadków migreny ustępują wraz z rozwojem ciąży, a po porodzie już nie występują.
Należy jednak pamiętać, że leczenie migreny w ciąży nie jest tak proste, ponieważ należy uważać na wiele leków mogących stanowić zagrożenie dla płodu. Nie wszystkie leki na migreny są bezpieczne w ciąży. Zdecydowana większość popularnych środków przeciwbólowych (w tym tabletki na migrenę bez recepty) jest niewskazana. Leczenie powinno być zawsze skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę. Aby wyleczyć migrenę w ciąży zazwyczaj stosuje się niefarmakologiczne metody i sposoby na migrenę, takie jak:
- zimne okłady na czoło i kark,
- techniki relaksacyjne i medytacje,
- bezpieczne dla kobiet w ciąży zioła,
- unikanie czynników, które wywołują migrenę (jasne światło, ostre zapachy, hałas).
Ile trwa migrena?
Czas trwania migreny zależy od każdego pacjenta indywidualnie. Napad migrenowy może trwać od kilku godzin do nawet kilku dni, ponieważ migrena to nie tylko sam ból głowy, ale także objawy, które występują przed i po nim. U większości dorosłych osób napad trwa średnio od 4 do 72 godzin. Najcięższe epizody, zwłaszcza jeśli nie zostaną przerwane odpowiednim lekiem na migrenę, mogą przeciągać się do trzech dób, co znacząco wpływa na jakość życia i zdolność do codziennego funkcjonowania.
Fazy napadu migrenowego
Zrozumienie przebiegu migreny może pomóc lepiej ocenić, ile trwa migrena w rzeczywistości. Epizod migrenowy dzieli się na 3 lub 4 główne fazy:
- Faza zwiastunowa – Jest to pierwsza faza, która zwiastuje ból migrenowy i pojawia się od kilku do kilkudziesięciu godzin przed właściwym bólem. Charakteryzuje się uczuciem zmęczenia, rozdrażnieniem, sennością lub zwiększonym apetytem.
- Aura – Jeśli migrena występuje z aurą, to pojawia się ona w fazie drugiej. Aura trwa maksymalnie godzinę, a podczas niej chory doświadcza zaburzeń widzenia, drętwienia różnych części ciała, a nawet problemów z mówieniem.
- Faza bólu głowy – Migrenowy ból głowy to najbardziej charakterystyczna faza schorzenia. Ból jest zazwyczaj jednostronny, pulsujący i nasila się przy wysiłku. Właściwy ból trwa od kilku do kilkudziesięciu godzin.
- Faza ponapadowa – Ostatnia faza następuje, gdy ból ustępuje. W tym czasie cały czas mogą utrzymywać się takie objawy jak zmęczenie, czy uczucie rozbicia.
W niektórych przypadkach mamy do czynienia z tzw. migreną przewlekłą, kiedy epizody występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu i trwają długo mimo leczenia. W takich sytuacjach warto omówić z neurologiem możliwość wdrożenia nowych leków na migrenę lub terapii profilaktycznej.
Jak leczyć migrenę?
Osoby zmagające się z tą chorobą często poszukują odpowiedzi na pytanie: jak leczyć migrenę skutecznie, bezpiecznie i długofalowo? Leczenie migreny wymaga szerokiego podejścia terapeutycznego i powinno być dostosowane do przypadku każdego pacjenta. Leczenie łączy w sobie takie elementy jak odpowiednia farmakoterapia, techniki relaksacyjne, unikanie czynników wywołujących napady, stosowanie ziół ia migrenę, prowadzenie zdrowego stylu życia.
Lek na migrenę – jak wybrać skutecznie?
Wybór leku na migrenę zależy od etapu leczenia: czy chodzi o przerwanie napadu bólowego, czy o zapobieganie nawrotom. Najczęściej stosowane preparaty to: leki przerywające atak, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki na receptę i leki stosowane do leczenia profilaktycznego. Warto pamiętać, że każdy lek na migrenę powinien być dobrany przez specjalistę. Nie tylko na podstawie objawów, ale również w kontekście chorób współistniejących i stylu życia pacjenta.
Zioła na migrenę – naturalne wsparcie terapii
Zioła na migrenę uważane są za uzupełnienie tradycyjnego leczenia farmakologicznego. Najczęściej stosuje się takie rośliny jak:
- Kozłek lekarski, czyli waleriana, ponieważ działa uspokajająco i łagodzi napięcia nerwowe.
- Złocień maruna, czyli zioło, które może zmniejszać częstotliwość napadów migreny.
- Imbir, który działa przeciwzapalnie i przeciwwymiotnie.
- Mięta pieprzowa, która może być aplikowana na skronie np. w postaci olejku eterycznego, aby przynosić ulgę podczas bólu głowy.
Zioła nie zastępują leków przepisanych przez lekarza, ale odpowiednio dobrane mogą stanowić wartościowe wsparcie, zwłaszcza przy migrenie przewlekłej lub u osób, które nie tolerują niektórych leków syntetycznych.
Botoks na migrenę
Chociaż botoks kojarzony głównie z medycyną estetyczną, ma swoje zastosowanie w leczeniu migreny. Botoks na migrenę to metoda leczenia potwierdzona badaniami klinicznymi, rekomendowana przez specjalistów na całym świecie. Dla wielu osób, u których zawiodły klasyczne leki na migreny, toksyna botulinowa, czyli botoks, okazała się przełomem.
Botoks zmniejsza napięcie mięśniowe i pomaga redukować częstotliwość i intensywność migren. Działanie toksyny botulinowej polega na blokowaniu przewodzenia impulsów nerwowych i uwalniania neuroprzekaźników odpowiedzialnych za ból migrenowy. Podczas zabiegu lekarz wykonuje kilkadziesiąt iniekcji niewielkich dawek botoksu w okolice czoła, skroni, karku i ramion, a wyniki są niemal natychmiastowe. Warto jednak pamiętać, że zabieg musi być przeprowadzony pod okiem specjalisty, który zakwalifikuje pacjenta do leczenia i zapewni bezpieczny przebieg całej procedury.
W badaniach klinicznych wykazano, że u około 70% pacjentów dochodzi do zmniejszenia liczby dni z migreną o co najmniej połowę. Dodatkowo obniża się intensywność napadów oraz potrzeba stosowania leków na migrenę bez recepty i środków przeciwbólowych.
Sam zabieg jest uważany za bezpieczny. Mogą pojawić się minimalne nieprzyjemne objawy, takie jak lekki ból w miejscu wkłucia, uczucie napięcia mięśni twarzy lub chwilowe osłabienie karku. Jednak ryzyko poważnych powikłań jest minimalne, jeśli zabieg wykonuje doświadczony specjalista.
Skutki nieleczonej migreny
Migrena to coś więcej niż ból głowy, to choroba neurologiczna, która często ma charakter przewlekły. Bez odpowiedniego leczenia migrena może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i do ogólnego pogorszenia jakości życia. Wczesne rozpoznanie i dobrze dobrana terapia są kluczowe, ponieważ skutki nieleczonej migreny mogą być nie tylko uciążliwe, ale także długofalowe i trudne do odwrócenia.
Jednym z głównych zagrożeń związanych z ignorowaniem objawów jest przekształcenie migreny epizodycznej w migrenę przewlekłą. Jeśli ból występuje przez ponad 15 dni w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące, mówimy o migrenie przewlekłej, która znacznie pogarsza funkcjonowanie zawodowe, społeczne i emocjonalne. Nieleczona migrena stopniowo pogarsza samopoczucie pacjenta, może prowadzić do pogorszenia relacji, ograniczenia aktywności fizycznej, częstych absencji w pracy.
Z nieleczoną migreną mogą być również związane zaburzenia psychiczne takie jak insomnia, depresja, czy lęki. Pojawia się również problem nadużywania leków przeciwbólowych, co niesie za sobą kolejne niekorzystne konsekwencje. Ogólnie jednak migrena utrudnia życie i pogarsza jego jakość. W niektórych przypadkach migrena jest tak silna, że uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności. Trudności z koncentracją, zmęczenie, lęk przed światłem czy hałasem to stały element ich codzienności. Dla części chorych migrena wiąże się z rezygnacją z życia towarzyskiego, podróży, aktywności fizycznej. To z kolei prowadzi do wycofania społecznego i poczucia izolacji.
